Categorie: Hofjes in de Jordaan

Tuinstraat 100-102

Gesticht in 1806 – gebouwen van 1884
Was bestemd voor Rooms-katholieke bejaarden.
Huidige bestemming: Muziekstudenten.

Bijzonderheden: gevelsteen boven de ingang.

Beschrijving hofje:
De bankier Joannes Baptista van Aerde bezat hier omstreeks 1800 een aantal inpandige huisjes. Op 1 mei 1806, na zijn overlijden, werden de huisjes een hofje. De kapel was ondergebracht in perceel 110. Met de opbrengsten van een huis aan de Herengracht en een in de Kalverstraat, moest het hofje worden onderhouden. Het was bestemd voor oude mannen en vrouwen, gehuwd en zonder kinderen dan wel ongehuwd en van de Rooms Katholieke godsdienst, die hier vrij woonden. In 1850 woonden er 43 personen.
In 1884 vond uitbreiding plaats door nieuwbouw. Het front is in namaak oud-Hollandse stijl: twee trapgeveltjes, waarachter de woonvleugels en daartussen, ter breedte van de plaats, een muur met poortingang. Dit nieuwe hofje besloeg de huisnummers 100-108 en in 1930 bevatte het oude en het nieuwe hofje samen nog 42, meest één-kamerwoningen. Na WO II raakte het hofje in verval en werd successievelijk opgeheven, evenals de kapel. In 1979 werd door de toenmalige regenten besloten, de kamers die leegkwamen aan jongeren te verhuren. In de tachtiger jaren van de vorige eeuw, is het korte tijd in handen geweest van een bewonersgroep, die het hofje had gekocht, maar uiteindelijk niet in staat bleek het financieel te beheren. In 1985 is het aangekocht door de Stichting Jan Pietersz. Huis, die de inmiddels opgeknapte woningen verhuurt aan muziekstudenten.

Westerstraat 221-289

Gesticht in 1864
Was bestemd voor: Arbeiders gezinnen.
Huidige bestemming: Normale huurwoningen.

Bijzonderheden: Filantropische woningbouw, architect P.J. Hamer

Beschrijving hofje:
Dit hofje behoort evenals het Constantiahofje, Concordiahofje Zuid en het Hof van Parijs tot de zogenoemde filantropische woningbouw. Het werd gebouwd in opdracht van Bouwmaatschappij ‘Concordia’, opgericht in 1864 uit de particuliere bezittingen van Mr. H.S. van Lennep en C.P. van Eeghen. Van Lennep had daartoe in de voorliggende jaren percelen opgekocht in en om de Westerstraat, zoals Van Lennep dat had gedaan in de Elandsstraat. Daarnaast waren Van Eeghen zowel als Van Lennep, nauw betrokken bij de ‘Vereeniging ten behoeve van de Arbeidersklasse’.
In 1917 is dit hofje, met alle ernaast en erachter gebouwde woningen van Bouwmaatschappij Concordia, overgenomen door de gemeente en het geheel staat sinds 1973 op de monumentenlijst.
In de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn de woningen in het kader van de stadsvernieuwing gerenoveerd. Ze worden nu verhuurd door het in 1993 geprivatiseerde (voormalig Gemeentelijk) Woningbedrijf Amsterdam, dat sinds 2004 Ymere Wonen heet.

 

Boomstraat 52

Gesticht in 1851
Was bestemd voor: Protestantse alleenstaande vrouwen.
Huidige bestemming: Particulier eigenaar /bewoner.

Beschrijving hofje.
Dit hofje dateert van 1851 en is gesticht door mejuffrouw A.C. Broen. Het was bestemd voor zes Protestantse alleenstaande vrouwen die hier vrij woonden. Bij testamentaire beschikking in 1873 schonk zij dit hofje benevens een kapitaal aan de Vereniging tot ondersteuning van Minvermogenden, welke in 1878 het pand ernaast (54-56) lieten bouwen. Uit de rente van het kapitaal ontvingen de bewoonsters een uitkering, vrij brandstof, en met Pasen, Kerstmis en Sinterklaas en feestpakket. Het hofje beschikt over een klein binnenplaatsje, gelegen achter het naastgelegen pand. In 1995 is het hofje verkocht aan particulieren en geheel gerestaureerd, waaraan herinnerd wordt in een steen naast de deur. Boven de deur is nog steeds Broenshofje te lezen. Het huis staat inmiddels op de Monumentenlijst.

 

Palmgracht 20-26

Gesticht in 1648
Was bestemd voor: Acht doopsgezinde bejaarde vrouwen.
Huidige bestemming: Vier vrouwen.

Bijzonderheden: een plaquette in de muur herinnert aan de overdracht:
Op 15 mei 1997 door regenten van de
Stichting Arent Dirksz. Bosch Hofje
Mw. M.A.C.C. van Marken en
Mw. E.C. Gelderman
De panden Palmgracht 20-26 voor blijvend
Behoud overgedragen aan Vereniging Hendrick de Keyser.

Het Bossche Hofje werd omstreeks 1648 gesticht door de doopsgezinde koopman Arend Dirckszoon Bosch. Het  bestond uit een viertal huisjes, elk met een bovenkamer, zodat het acht woningen had. De oude behoeftige bewoners genoten alleen vrije woning. De huisjes die na WO II onbewoonbaar verklaard waren, zijn in 1952-’53 gerestaureerd en bewoonbaar gemaakt voor vier dames. De deuren hebben geen brievenbussen omdat die er oorspronkelijk niet inzaten; daarom hangen er aan de muur kastjes die er oorspronkelijk niet hingen. Er zijn twee boven- en twee benedenwoningen, welke laatste geen toegang meer hebben tot de zolder. In de kozijnen zitten ramen met een 18^e eeuwse roede verdeling.

In 1997 is het hofje overgedragen aan de Vereniging Hendrick de Keyser, en is de stichting opgeheven. Er wonen nog steeds vier vrouwen en voor zover bekend is het niet toegankelijk voor mannen, er zijn echter geen leeftijdscriteria meer. Er is geen conciërge en er is geen reglement meer, maar er zijn wel een paar regels waar de bewoonsters zich aan moeten houden, zoals het sluiten van de poort ´s avonds en het bijhouden van de tuin. De grond waarop het Bossche Hofje staat, is op dezelfde dag in 1648 aangekocht als die van het Raepenhofje. In vroeger jaren was er nog een duidelijke scheiding, maar tegenwoordig delen zij een gezamenlijke tuin.

 

Willemsstraat 149-165

Gesticht in 1863/64
Was bestemd voor: Oudere werklieden.
Huidige bestemming: Normale huurwoningen.

Bijzonderheden: Filantropische woningbouw, architect P.J. Hamer

Beschrijving hofje:
Dit hofje behoort evenals het Concordiahofje Noord, Concordiahofje Zuid en het Hof van Parijs tot de zogenoemde filantropische woningbouw. Het was bestemd voor oudere werklieden die hier gratis woonden.
Het werd gebouwd in opdracht van de Stichting voor den Ambachtsstand-Constantiawoningen, in 1863 opgericht door Josua van Eik, die daartoe percelen had opgekocht en laten afbreken. Van Eik was tevens voorzitter van de ‘Vereeniging ten behoeve van de Arbeidersklasse’ (VA), opgericht in 1852 met als doel het bouwen van betere woonvoorzieningen voor arbeiders. Ook deze eerste woningbouwvereniging, kocht vanaf 1854 perceeltjes en erven, om er mettertijd hele woonblokken voor in de plaats te bouwen.
In de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn de woningen van Constantia en de VA overgegaan naar de gemeente en in het kader van de stadsvernieuwing gerenoveerd. Ze worden nu verhuurd door het in 1993 geprivatiseerde (voormalig Gemeentelijk) Woningbedrijf Amsterdam, dat sinds 2004 Ymere Wonen heet.

______||_______

De Willemsstraat ontstond pas na de demping van de Goudsbloemgracht in 1875, mede op instigatie van de VA en genoemd naar haar beschermheer Koning Willem III. De Goudsbloemgracht ook wel Fransche Pad genoemd, was voordien niet veel meer dan een stinkend slootje, met aan weerszijden een modderig pad.

Palmgracht 28-38

Gesticht in 1648
Was bestemd voor: Twaalf protestantse vrouwen boven de 60 jaar.
Huidige bestemming: Vrouwelijke studenten.

Bijzonderheden: sluitsteen met de letters P.A. en een raap in de voorgevel.

Beschrijving hofje:
Het Raepenhofje werd in 1648 gesticht door Pieter Adriaanszoon Raep, uit de erfenis van zijn vader. Van de huuropbrengst van het huis naast Krasnapolsky, in opdracht van zijn vader in 1632 gebouwd, zou jaarlijks tweehonderd gulden voor het onderhoud van het hofje bestemd zijn. Raep was gedurende 24 jaar Thesaurier Extraordinaris van de stad. Boven de poort bevindt zich een gevelsteen, een raap voorstellende, waaronder de letters P.A. Daarboven vinden we nog een steen met het wapen van de stichter en het jaartal 1648. Vondel maakte een gelegenheidsgedichtje:

Peter Raep, de Tresaurier
Bouwde uit mededogen hier
’t Weduwen- en Weezenhof;
Men gebruik’ het tot godts lof.

En in het voorportaal staat de tekst: Salig syn de Vreedsame, want sy sullen Godts kinderen genaamt worden.
In 1765 bestond het hofje uit twaalf woningen. Zes huisjes waarboven zes kamers, alleen bewoond door vrouwen, die ieder behalve vrije woning, jaarlijks vijfentwintig manden turf genoten. Reeds twee eeuwen lang staat er een letter L op de deurkozijnen geschilderd, ten teken dat de bewoonsters lidmaten van de gereformeerde kerk waren.
Anna Raep, de zuster van de stichter en diens enige erfgename, was door hem aangewezen om samen met haar schoonzoon Frederik Symonsz. van Huysen, het Raepenhofje te beheren. Via haar dochters en aanhuwelijking kwam het regentschap in 1697 aan Anthony Bruyningh en vervolgens van vader op zoon. Toen de laatste mannelijke telg uit het geslacht Bruyningh overleden was, traden diens twee zusters als regentessen op. Via een dochter van Catharina Francina Bruyningh, een van hen, kwam het beheer in handen van H. J. Heshuysen. de oom van de huidige regent G. Heshuysen, die zijn zoon benoemde tot mederegent. Het is te danken aan voornoemde H. J. Heshuysen dat er in 1905 een regentenkamer is gekomen, waarvoor een kamer aan de straatzijde werd opgeofferd. In 1957 is het hofje met een subsidie van Gemeente, Rijk en Provincie gerestaureerd en zijn keukentjes aangebracht en WC´s, die daarvoor buiten waren. Zo ongeveer vermeldt Alings het in 1965 en op dat moment genoten de bewoonsters nog steeds vrij wonen en water. Eind jaren zeventig woonden er al werkende vrouwen, maar moesten zij nog wel protestant zijn. En er was nog een heg die de tuin met het Bossche Hofje scheidde.

Heden ten dage wordt het hofje nog steeds beheerd door nazaten van voornoemde regenten. De negen wooneenheden worden verhuurd aan vrouwelijke studenten die er mogen blijven wonen na hun studie, maar weg moeten als zij willen samenwonen. Twee van hen zijn opzichteressen en onderhouden de contacten met het bestuur. Ook bewaren zij de brieven die kandidaat bewoonsters moeten schrijven als zij in aanmerking willen komen om er te wonen. Wanneer er iemand weggaat doen zij een voorstel aan het bestuur, dat uiteindelijk beslist. ´s Nachts gaat de poort op slot en de tuin wordt samen met de bewoonsters van het Bossche Hofje onderhouden. Verder zijn er geen regels meer, behalve dat je moet passen op het hofje.